Odszkodowanie dla pracownika a podatki pracodawcy

W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej może wystąpić sytuacja w której firma musi bardzo szybko podjąć decyzję w sprawie zwolnienia pracowników. Po dokonaniu zwolnienia czasami okazuje się że operacja ta została dokonana niezgodnie z przepisami prawa pracy i w konsekwencji firma zmuszona jest zapłacić odszkodowanie na rzecz byłych pracowników. W takiej sytuacji pojawia się pytanie czy kwoty wypłacone tytułem odszkodowania mogą zostać zaliczone do kosztów podatkowych ? Z takim pytaniem zwrócił się podatnik do Ministra Finansów. Zapraszam do zapoznania się z treścią poniższego artykułu.

Stan faktyczny

Dwaj byli pracownicy firmy wnieśli do sądu pozew o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne. W trakcie postępowania  została zawarta ugoda sądowa umarzająca postępowanie sądowe, w wyniku której firma zobowiązała się do zapłaty na rzecz byłych pracowników odszkodowań. Zawarta ugoda wyczerpała wszystkie roszczenia byłych pracowników wynikające z przedmiotowego pozwu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowanie na rzecz byłych pracowników firmy wypłacone na mocy zawartej ugody sądowej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej?

Minister Finansów uznał, że tego typu odszkodowania nie mogą stanowić kosztów podatkowych firmy.

W uzasadnieniu swojego stanowiska Minister Finansów podkreślił, że aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów należy ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz możliwość osiągnięcia przychodu. Z oceny związku z prowadzoną działalnością winno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczyniać się do osiągnięcia przychodu z danego źródła. Wydatek musi przyczynić się do osiągnięcia przychodu, a przynajmniej podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą powinien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodów.

W ocenie organu podatkowego brak ujęcia odszkodowań w katalogu kosztów niepotrącalnych nie oznacza jednakże automatycznie, iż poniesiony z tego tytułu wydatek stanowi koszty uzyskania przychodów. Należy bowiem wówczas ustalić, czy spełnia on wymienione przesłanki pozytywne kwalifikowania kosztów. W opinii Ministra Finansów firma była zobowiązana do zapłaty odszkodowania ponieważ dopuściła się niezgodne z prawem wypowiedzenia umowy o pracę. Celem zapłaty było więc zwolnienie się z zobowiązania, a zapłata wymienionego odszkodowania nie przyniosła firmie żadnego przychodu. Kwota odszkodowania, choć wynika z wcześniej łączących strony stosunków pracy, nie była wypłaconym zaległym wynagrodzeniem pracowników, ale swoistą dolegliwością za niezgodne z prawem działanie pracodawcy, skutkami którego nie można obciążać budżetu państwa poprzez obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Tym samym poniesiony przez podatnika wydatek z tytułu wypłaconych odszkodowań na rzecz byłych pracowników za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę, należy – w ocenie Ministra Finansów – ocenić jako nie podlegający zaliczeniu do kosztów podatkowych.

W opisanym powyżej przypadku Minister Finansów zaprezentował bardzo niekorzystne dla podatników stanowisko w zakresie rozliczania kosztów podatkowych prowadzenia działalności gospodarczej. Z analizy orzecznictwa sądów administracyjnych można wyprowadzić wniosek, że dokonując oceny, czy dany wydatek może być kosztem podatkowym, należy raczej podchodzić do tej kwestii w sposób racjonalny ekonomicznie i badać czy danej sytuacji wzięcie na siebie ryzyka ewentualnej zapłaty odszkodowania nie było racjonalne z punktu widzenia funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Jeśli mają Państwo pytania w związku z powyższym tematem, prosimy o kontakt z Kancelarią. Nasi prawnicy udzielają porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową, telefonicznie oraz za pośrednictwem Skype.

Paweł Galiński

radca prawny

Galiński & Kleina Kancelarie Radców Prawnych