Jak wygrać z bankiem „sprawę o WIBOR”?

Obowiązki informacyjne banku wynikające z opinii Rzecznika Generalnego z 11 września 2025 r.

Z opinii Rzecznika wynika wniosek, iż art. 4 ust. 2 Dyrektywy 93/13 pozwala na ocenę nieuczciwego charakteru warunku umownego w umowie między konsumentem, a przedsiębiorcą (odnoszącego się do stawki WIBOR6) jeżeli warunek ten nie został sformułowany prostym i zrozumiałym językiem – czyli nie spełnia wymogu przejrzystości wynikającego z prawa UE.

Cytując za opinią Rzecznika z 11 września 2025 r.: „Aby spełnić ten wymóg, przedsiębiorca musi poinformować konsumenta w sposób wystarczająco precyzyjny i dokładny o nazwie stosowanego wskaźnika referencyjnego oraz o nazwie jego administratora, a także o potencjalnych konsekwencjach dla konsumenta wynikających ze stosowania tego wskaźnika, tak aby umożliwić mu oszacowanie przede wszystkim całkowitego kosztu kredytu. Sposób, w jaki kredytodawca dostarcza te informacje – pośrednio albo bezpośrednio – musi powodować w rezultacie, aby informacje te w pełni ujawniały zastosowaną metodę i główne elementy powodujące wahania stawki wskaźnika i nie dawały zniekształconego obrazu charakteru wskaźnika”

Powyższy fragment konstruuje zatem trzy najważniejsze informacje, jakie bank powinien w sposób precyzyjny i dokładny przekazać kredytobiorcy, a jest to:

1. Nazwa wskaźnika oprocentowania zastosowanego w umowie;
2. Kto jest administratorem tego wskaźnika;
3. Jaką metodą wyznaczana jest wysokość tego wskaźnika i co wpływa na wahania jego wysokości.

Wszystkie te kwestie stawiają w niekorzystnym świetle umowy kredytu oprocentowane stawką WIBOR.

Wskaźnik i jego administrator

W tym miejscu warto powiedzieć kilka słów w odniesieniu do oceny samego wskaźnika WIBOR, a w szczególności metody jego ustalania. Banki będą akcentować, że zgodnie ze stanowiskiem Rzecznika sądy nie mogą badać sposobu ustalania wskaźników referencyjnych w rozumieniu Rozporządzenia BMR, w tym WIBORu. W tym aspekcie sprawa jest jednakże znacznie bardziej złożona.

Rozporządzenie BMR obowiązuje dopiero od 1 stycznia 2018 r., więc umowy zawarte wcześniej nie podlegają temu wyłączeniu – sądy mogą w nich badać także WIBOR. Sporne pozostaje, od kiedy WIBOR stał się wskaźnikiem referencyjnym w rozumieniu BMR: jedni wskazują na 22 marca 2019 r. (wpis na listę unijnych wskaźników kluczowych), inni na 16 grudnia 2020 r. (zgoda KNF dla GPW Benchmark). Niezależnie od przyjętej daty, wcześniejsze umowy i tak pozostają poza zakresem tego ograniczenia.

Powyższe nie zmienia jednak faktu, iż opinia Rzecznika konstruuje rygorystyczne obowiązki dla banków, aby odniesienia do stawki WIBOR w umowie mogły być uznane za wypełniające obowiązki informacyjne względem konsumenta. 

Obecnie, rolę administratora stawki WIBOR pełni spółka GPW Benchmark. Wcześniej, administratorem WIBORu było Stowarzyszenie Rynków Finansowych ACI Polska. Z analizy wielu umów kredytowych zawartych do końca 2017 r. wynika, iż większość banków nie podawała w ogóle tej informacji w umowach oferowanych konsumentom – co sprawia, że (według opinii Rzecznika) taka klauzula nie spełnia wymogu przejrzystości – nie można więc jej stosować dla oprocentowania kredytu. 

Rzecznik wyraźnie stwierdza również, iż informacje dotyczące WIBOR muszą „w pełni ujawniać zastosowaną metodę i główne elementy powodujące wahania stawki wskaźnika i nie dawać zniekształconego obrazu charakteru wskaźnika”.

Tymczasem jest tak, że od upadku amerykańskiego Lehman Brothers w 2008 roku, udzielanie sobie nawzajem przez banki pożyczek jest zjawiskiem niezwykle rzadkim. Stawka WIBOR nie jest zatem oparta na jakichkolwiek realnych transakcjach – a na deklaracjach. Pomimo tego, właśnie takie zapisy można odnaleźć w umowach zawierających odniesienie do stawki WIBOR – co należy uznać za wprowadzające w błąd co do istoty charakteru tego wskaźnika. 

Nie masz pewności, czy Twoja umowa kredytowa może okazać się nieważna? Masz wątpliwości, czy warto złożyć pozew przeciwko bankowi? Skontaktuj się z nami: +48 58-351-48-44 lub napisz: biuro@gklaw.pl

Obowiązków informacyjnych banku ciąg dalszy

W innym fragmencie opinii z 11 września Rzecznik stwierdza również, iż: „Sąd krajowy w ogólnej ocenie nieuczciwego charakteru warunku umownego musi sprawdzić, czy kredytodawca, traktujący konsumenta w sposób sprawiedliwy i słuszny, mógł racjonalnie założyć, że konsument ten przyjąłby taki warunek w drodze negocjacji indywidualnych umowy. W tym celu należy sprawdzić, czy konsument wyraził świadomą zgodę na ryzyko wynikające ze stosowania spornego warunku umownego po otrzymaniu pełnych i dokładnych informacji.” 

Powyższy fragment kreuje zatem podstawowe prawo konsumenta-kredytobiorcy do otrzymania pełnych i dokładnych informacji od banku co do wskaźnika WIBOR – tak, aby mógł podjąć „świadome ryzyko” zastosowania tego wskaźnika w umowie. 

Nie jest to pierwszy raz, w którym z Luksemburga płynie wyraźny komunikat w sprawie doniosłości przedstawienia konsumentowi pełnych i dokładnych informacji. Już w dniu 20 września 2017 r. w sprawie Ruxandra Paula Andriciuc i inni przeciwko Banca Românească SA. (C-186/16) TSUE wyjaśnił, że wymóg przejrzystości (transparentności) danego postanowienia umownego dotyczy nie tyle nawet warstwy językowej, ale przede wszystkim skutków takiego postanowienia dla konsumenta. 

Kwestia ta była już poruszana szeroko przy okazji oceny warunków umownych na gruncie tzw. spraw frankowych. TSUE wypowiedział się wtedy ponownie, iż postanowienia dotyczące  waloryzowania kursem franka szwajcarskiego muszą określać zrozumiała i obiektywną metodę ustalania kursu waluty w taki sposób, aby na tej podstawie konsument mógł samodzielnie ustalić kurs waluty danego dnia (wyrok TSUE z 18.11.2021 r., C-212/20).

Powyższe wyroki odbiły się na praktyce orzeczniczej polskich sądów, zgodnie z którą konsument np. powinien otrzymać od banku – przed zawarciem umowy kredytu – zestawienie obejmujące wysokość franka szwajcarskiego w przeszłości. Co do WIBORu – banki często nie informowały kredytobiorców, iż wysokość stawki WIBOR może wzrosnąć np. dziesięciokrotnie (co w przeszłości miało miejsce). Powinno to jednak mieć miejsce właśnie po to, aby konsument mógł wyrazić „świadomą zgodę na ryzyko”, podczas gdy praktyka pokazuje, iż zgoda ta była podejmowana przez kredytobiorców bez jednoczesnego spełnienia obowiązków informacyjnych przez bank w tym zakresie.

Kiedy zatem jest wysoka szansa na skuteczne podważenie WIBOR w umowie?

Szanse należy określić jako wysokie, jeżeli bank:

1. Wskazał, że WIBOR oparty jest na rzeczywistych transakcjach, podczas gdy jest on oparty na deklaracjach banków (jawne wprowadzenie w błąd) lub w ogóle nie wskazał, czym jest ten wskaźnik;
2. Nie wyjaśnił roli administratora WIBORu (GPW Benchmark lub Stowarzyszenia Rynków Finansowych ACI Polska) w ustalaniu jego wysokości lub w ogóle nie wskazał tego administratora (co może dotyczyć zdecydowanej większości umów zawieranych przed dniem 1 stycznia 2018 r.);
3. Nie wskazał nazwy wskaźnika w umowie kredytu;
4. Nie wskazał na alternatywne metody oprocentowanie, np. wskaźnikiem WIRON lub POLONIA.

Jakie są tego skutki?

Skutkiem braku zawarcia tych podstawowych informacji w umowie kredytu jest możliwość podważenia jej przed sądem, w którym to procesie bank będzie musiał wykazać, że sprostał tym wymogom. Nie jest przy tym konieczne wykazywanie, że cały sposób ustalania WIBORu jest wadliwy. Wystarczy wskazać na konkretne uchybienia informacyjne banku.

Jeżeli takie uchybienia zostaną stwierdzone, sąd może np. dojść do przekonania, że:

• bank nie wypełnił obowiązków informacyjnych względem konsumenta;
• naruszył równowagę kontraktową stron;

co może doprowadzić do unieważnienia takiej umowy kredytu lub usunięcia stawki WIBOR z umowy (z jednoczesnym pozostawieniem marży banku jako jedynego wynagrodzenia za korzystanie z kapitału udostępnionego przez bank).

Chcesz sprawdzić, ile możesz zyskać po unieważnieniu swojej umowy kredytowej? Spłaciłeś kredyt i nie wiesz czy możesz coś z niego odzyskać z banku? Skontaktuj się z nami: +48 58-351-48-44 lub biuro@gklaw.pl

*****

Ważne kwestie dotyczące spraw Frankowiczów oraz Złotówkowiczów poruszymy regularnie na Blogu Kancelarii.

Radcy prawni oraz doradcy podatkowi pracujący w ramach GALIŃSKI & KLEINA Kancelarii Radców Prawnych Sp. p. w Gdańsku posiadają ponad 15-letnie doświadczenie zdobyte w ramach doradztwa świadczonego na rzecz przedsiębiorców (MSP) oraz klientów indywidualnych. Zespół ds. sporów z bankami Kancelarii GALIŃSKI & KLEINA posiada wiedzę oraz kompetencje, aby pomóc Państwu w każdej skomplikowanej sprawie z zakresu kredytów ze zmiennym oprocentowaniem zależnym od wskaźnika WIBOR oraz waloryzowanych walutami obcymi (w tym frankiem szwajcarskim).

Jeżeli zainteresował Państwa ten temat i chcieliby Państwo zadać pytanie, skorzystać z usług doradztwa prawnego lub podatkowego oferowanych przez naszą Kancelarię, w tym powierzyć nam prowadzenie sprawy dotyczącej swojego kredytu, zapraszamy do bezpośredniego kontaktu. Udzielamy porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie / zdalnie. Prowadzimy sprawy sądowe na terenie całej Polski.

 

Paweł Galiński

partner, radca prawny

Szef Zespołu ds. sporów z bankami

 

Michał Dębski

Adwokat

Członek Zespołu ds. sporów z bankami

 

GALIŃSKI & KLEINA Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.

Ks. Jerzego Popiełuszki 24a/4, 80-864 Gdańsk

email: biuro@gklaw.pl

tel.: +48 58-351-48-44

tel.: +48 608-311-704

 

 

Tagi Odszkodowanie Pozew PozewWIBOR PozwijBank Rzecznik Generalny Sprawy bankowe TSUE WIBOR