Banki bronią WIBOR-u i nie uznają reklamacji. Argumentacja pozwanych banków

Wobec coraz liczniejszych roszczeń do banków dotyczących umów kredytu ze zmiennym oprocentowaniem wskaźnikiem WIBOR banki przyjmują zazwyczaj bardzo podobną linię obrony. W dzisiejszym wpisie na Blogu Kancelarii Radców Prawnych GALIŃSKI & KLEINA przytaczamy argumentację banków w sprawach kredytów z WIBOR i wyjaśniamy, dlaczego naszym zdaniem te argumenty nie są trafne.

Jaka jest kontrargumentacja banków? Jak się bronią?

Treść Rozporządzenia BMR (2016/1011)

Pełnomocnicy reprezentujący banki, podejmując próby zbicia argumentacji kredytobiorców, powołują się na treść Rozporządzenia BMR (2016/1011), które ich zdaniem przewiduje, że w pierwszej kolejności do ustalania wskaźników referencyjnych powinny mieć zastosowanie rzeczywiste transakcje międzybankowe. W Rozporządzeniu tym przyjęta jest także tzw. zasada kaskady danych. Zgodnie z nią, jeżeli nie ma transakcji międzybankowych, można opierać się na innych danych, w tym między innymi na deklaracjach banków. Czyli banki powinny brać pod uwagę transakcje międzybankowe, ale jeśli ich nie ma, to mogą się opierać na deklaracjach. W praktyce tak to się odbywa. Banki najpierw sprawdzają, czy na rynku były wykonywane transakcje międzybankowe – jeśli były, to wskaźnik WIBOR opiera się na tych transakcjach. Jednak jeśli ich nie było, to WIBOR ustalany jest na podstawie deklaracji. Jak wskazują pełnomocnicy banków, nie można zatem zaakceptować stanowiska, że wskaźnik ten nie opiera się na transakcjach międzybankowych.

Wyślij dokumenty do bezpłatnej analizy umowy

Warto podkreślić, że to samo Rozporządzenie nakłada na administratora wskaźnika obowiązek zmiany sposobu jego obliczania, jeśli dane, na podstawie których jest wyznaczany, przestają być reprezentatywne. Pomimo, że można uznać, że taka sytuacja zaszła – nigdy nie zmieniono sposobu ustalania WIBOR-u, co poczytywać należy jako jego poważną wadę, która nigdy nie została usunięta.

Zarzuty stawiane przez klientów, że banki mają wpływ na WIBOR, także zdaniem pełnomocników banków, jest chybiony. Wskazują oni, że za ustalanie wysokości tego wskaźnika jest przecież odpowiedzialny administrator WIBOR, czyli GPW Benchmark S.A. Ten administrator został zaakceptowany przez KNF i przez Unię Europejską. Ma określoną metodę obliczania wskaźnika referencyjnego. Bank w takich warunkach nie może wpływać na jego wysokość.

Prawdą jest, że bank nie ma bezpośredniego wpływu na wysokość WIBOR-u. Należy mieć jednak na uwadze, że WIBOR ustalany jest w dużej mierze w oparciu o hipotetyczne informacje pochodzące od dziesięciu polskich banków, które jednocześnie są w gronie liderów kredytów ze zmiennym oprocentowaniem. Tym samym można więc zaryzykować tezę, że najwięksi dawcy kredytów ze zmiennym oprocentowaniem, indeksowanym wskaźnikiem WIBOR, są jednocześnie kluczowymi graczami mającymi bezpośredni wpływ na wartość tego indeksu. Posługując się pewnym, aczkolwiek trafnym uproszczeniem, można przyrównać tę sytuację do przypadku, w którym strona sporu sądowego ma wpływ na to, w jaki sposób zostanie obsadzony skład sędziowski. Trudno w takiej sytuacji zgodzić się, że tak obsadzony skład sądu jest ustalony w sposób niezależny i pozostający poza wpływem jednej ze stron.

Regulamin WIBOR

W kwestii informowania klientów o ryzyku, pojawia się także zarzut związany z regulaminem administratora WIBOR. Zdaniem klientów, regulamin administratora WIBOR jest częścią umowy, wobec czego powinien być do niej dołączany i przedstawiany kredytobiorcom, a jeśli dotychczas tego nie praktykowano, to stanowi to naruszenie prawa. Banki wskazują, że taka argumentacja również nie zasługuje na aprobatę. Administrator WIBOR, który ustala wskaźnik, jest odrębnym podmiotem, niezależnym od banków, które zawierają umowy kredytowe. Regulamin, który ustala, jest ogólnodostępny na stronie internetowej, każdy może go pobrać i przeczytać. Jeśli uznać, że taki dokument powinien być załączany do umowy kredytu, to oznaczałoby to, że zawsze, kiedy banki powołują się na jakiś zewnętrzny parametr, powinny przedstawiać wszystkie dokumenty z nim związane. Przykładowo, jeśli w umowie byłoby odwołanie do kursu średniego NBP, to należałoby dodać uchwałę Zarządu NBP o jego ustalaniu. Natomiast w umowie przewidującej waloryzację o wskaźnik inflacji – dokumenty potwierdzające sposób ustalenia inflacji przez GUS. Pełnomocnicy banków wskazują, że w takiej sytuacji nie mogliby w żadnej umowie odwołać się do żadnego wskaźnika, który nie jest wprost określony wartością liczbową. Ciężko jednak zgodzić się z taką argumentacją, mając na uwadze fakt, że WIBOR stanowi istotną część zobowiązania kredytobiorcy, sposób jego ustalania był niewiadomą dla wielu osób zawierających umowy kredytu. Zgodnie zaś z brzmieniem art. 384 Kodeksu cywilnego – aby jakiś wzorzec umowy, w szczególności regulamin, wiązał drugą stronę (kredytobiorcę), musi być on dostarczony przed zawarciem umowy.

*****

Ważne kwestie dotyczące spraw obejmujących sprawy kredytów w PLN odwołujących się do wskaźnika WIBOR poruszymy w najbliższych wpisach, które będą regularnie pojawiać się na Blogu Kancelarii.

Radcy prawni oraz doradcy podatkowi pracujący w ramach GALIŃSKI & KLEINA Kancelarii Radców Prawnych Sp. p. w Gdańsku posiadają ponad 15-letnie doświadczenie zdobyte w ramach doradztwa świadczonego na rzecz przedsiębiorców (MSP) oraz klientów indywidualnych. Zespół ds. sporów z bankami Kancelarii GALIŃSKI & KLEINA posiada wiedzę oraz kompetencje, aby pomóc Państwu w każdej skomplikowanej sprawie z zakresu kredytów ze zmiennym oprocentowaniem zależnym od wskaźnika WIBOR oraz waloryzowanych walutami obcymi (w tym frankiem szwajcarskim).

Jeżeli zainteresował Państwa ten temat i chcieliby Państwo zadać pytanie, skorzystać z usług doradztwa prawnego lub podatkowego oferowanych przez naszą Kancelarię, w tym powierzyć nam prowadzenie sprawy dotyczącej swojego kredytu, zapraszamy do bezpośredniego kontaktu. Udzielamy porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie / zdalnie. Prowadzimy sprawy sądowe na terenie całej Polski.

Zaplanuj spotkanie w trybie online

Paweł Galiński

Partner, radca prawny

Szef Zespołu ds. sporów z bankami

 

Marcin Rodziewicz

Radca prawny

Członek Zespołu ds. sporów z bankami

 

GALIŃSKI & KLEINA Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.

ul. Ks. Jerzego Popiełuszki 24a/4, 80-864 Gdańsk

email: biuro@gklaw.pl

tel.: +48 58-351-48-44

tel.: +48 608 – 311 – 704