Uprawnienia kontrolowanego podatnika

Kontrola podatkowa przeprowadzana u przedsiębiorcy przez uprawniony organ jest tym momentem, kiedy dokonuje się weryfikacja, czy służby księgowe firmy należycie wywiązały się ze swoich obowiązków. Organy podatkowe mają bardzo szerokie kompetencje władcze w tym zakresie. Warto jednak pamiętać, że bardzo często to od aktywności podatnika (oraz jego profesjonalnego pełnomocnika) zależy ostateczny rezultat kontroli. Jakie więc uprawnienia przysługują kontrolowanemu podatnikowi, o których warto pamiętać ?

UPRAWNIENIA I OBOWIĄZKI KONTROLERA

Celem kontroli podatkowej jest przede wszystkim dokonanie weryfikacji przez organ podatkowy, czy podatnik spełnia nałożone na niego obowiązki wynikające z przepisów prawa. W tym miejscu należy zaznaczyć, że czynności kontrolne prowadzone przez urząd skarbowy dokonywane są wyłącznie w obecności kontrolowanego lub osoby upoważnionej, chyba że pisemnie z tego zrezygnuje.

Katalog uprawnień kontrolującego w ramach prowadzonej kontroli podatkowej jest otwarty. Należą do nich przede wszystkim uprawnienia do:

• wstępu na grunt podatnika oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń;
• wstępu do lokali mieszkalnych, w celu weryfikacji stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe;
• żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin;
• żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania ich kopii
• zabezpieczania zebranych dowodów;
• przesłuchiwania świadków, kontrolowanego oraz innych osób np. pracownika osoby kontrolowanej;
• zasięgania opinii biegłych.

Warto pamiętać, że wszelkie przejawy utrudniania czy uniemożliwiania przeprowadzenia czynności kontrolnych, mogą przyczynić się do wezwania przez urzędnika Policji, Straży Granicznej lub Straży Miejskiej.

JAK KSZTAŁTUJĄ SIĘ OBOWIĄZKI KONTROLOWANEGO?

Podatnik, wobec którego została wszczęta kontrola podatkowa, powinien być świadomy ciążącego na nim obowiązku umożliwienia wykonywania czynności kontrolnych przez organ podatkowy. Dotyczy to przede wszystkim udostępnienia nieodpłatnie filmowania, fotografowania, dokonywania nagrań dźwiękowych oraz utrwalania stanu faktycznego za pomocą innych nośników informacji, jeżeli film, fotografia, nagranie lub informacja zapisana na innym nośniku może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli. Ponadto kontrolowany obowiązany jest do przedstawienia, na żądanie kontrolującego, tłumaczenie na język polski dokumentacji sporządzonej w języku obcym dotyczącej przedmiotu kontroli.

JAK KSZTAŁTUJĄ SIĘ UPRAWNIENIA KONTROLOWANEGO?

Przed rozpoczęciem kontroli podatkowej, warto wiedzieć, jakie uprawnienia przysługują kontrolowanemu. Zasadą jest prawo podatnika do czynnego udziału w prowadzonej kontroli. Wiąże się to bezpośrednio z prawem do zawiadamiania kontrolowanego o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków, opinii biegłych lub oględzin. Osoba kontrolowana ma również prawo złożyć wniosek o przeprowadzenie przez urząd określonego dowodu, brać udział przy tych czynnościach czy też składać wyjaśnienia. Ponadto kontrolowany może zadawać pytania świadkom i biegłym, przeglądać akta, sporządzać ich odpisy, a także kopie i notatki. Wprost z przepisów prawa wynika również istotne uprawnienie kontrolowanego do żądania wyłączenia pracownika organu kontroli z postępowania kontrolnego. Jest to zasada, która pozwala uniknąć sytuacji, w których możemy mieć do czynienia z konfliktem interesów. Co istotne, należy pamiętać, że przed przystąpieniem do czynności kontrolnych podatnik może żądać okazania przez kontrolującego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, a także legitymacji służbowej.

Jeśli mają Państwo pytania w związku z powyższym tematem, prosimy o kontakt z Kancelarią. Nasi prawnicy udzielają porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie.

Paweł Galiński

radca prawny
Galiński & Kleina Kancelaria Radców Prawnych w Gdańsku