Trybunał Sprawiedliwości UE twardo po stronie Frankowiczów!

Reakcja na wyrok TSUE z dnia 19 czerwca 2025 r. (C-396/24)

Hasła „teoria salda” i „teoria dwóch kondykcji” w ostatnim czasie nie schodzą z ust środowiska prawniczego zajmującego się kwestią spraw związanych z tzw. kredytami frankowymi, jak również niepokoją kredytobiorców. Czy jest się jednak czego obawiać? Dzisiaj spróbujemy przybliżyć się do odpowiedzi na to pytanie.

Przede wszystkim należy zauważyć, że swego rodzaju burza medialna nie powinna być większym zaskoczeniem. Sprawcą całego „zamieszania” jest bowiem wyrok TSUE z dnia 19 czerwca 2025 r. (C-396-24), obok którego nie da się przejść obojętnie. Pomimo tego, że orzeczenie porusza inny aspekt zagadnień dotyczących spraw frankowych, to wpisuje się jednak konsekwentnie w myśl przewodnią poprzednich orzeczeń. Przypominały one konsekwentnie o tym, iż na pierwszym miejscu powinniśmy stawiać ochronę konsumenta. Niektórzy twierdzą jednak inaczej.

Mowa tu o środowisku bankowym, które ogłosiło sukces, twierdząc, iż „TSUE uznał polskie orzecznictwo przyjmujące teorię dwóch kondykcji jako zasadę – za niezgodne z prawem UE”. Wywołało to lawinę dyskusji, która znalazła swoje odzwierciedlenie w niektórych, pojedynczych wyrokach, zapadłych w ostatnich tygodniach.

Sytuacja ta wywołała potrzebę dyskusji oraz skorygowania błędnego myślenia, aby wątpliwości zgasić w zarodku. TSUE po raz kolejny przypomniał wszystkim o tym, jak powinna wyglądać prawidłowa wykładnia Dyrektywy 93/13 w duchu ochrony praw konsumenta i clue wyroku nie powinno budzić wątpliwości. Na szczęście nie wszystkim trzeba było o tym przypominać i całokształt sytuacji wskazuje na to, iż polskie sądy nie dokonały masowego odwrotu od teorii dwóch kondykcji, a prawidłowa interpretacja wyroku C-396/24 jest możliwa.

Nie masz pewności, czy Twoja umowa kredytowa może okazać się nieważna? Masz wątpliwości, czy warto złożyć pozew przeciwko bankowi? Skontaktuj się z nami: +48 58-351-48-44 lub napisz: biuro@gklaw.pl

Jak zareagowało polskie sądownictwo?

Już od samego początku wywołanej dyskusji można było spodziewać się, że nie zamknie się ona jedynie w kuluarach szeroko pojętego środowiska prawniczego i biznesowego. Cel „zasiania ziarna niepewności” przez środowisko bankowe był bowiem dość oczywisty – wywołanie zamieszania, które przeleje się również na praktykę orzeczniczą.

Można powiedzieć, że środowisko bankowe w jakimś stopniu „dopięło swego”, czego skutkiem było wydanie pojedynczych wyroków wskazujących na zastosowanie teorii salda.

Już od samego początku dyskusji wywołanej wyrokiem C-396/24 wielu praktyków prawa wskazywało jednak na to, że stanowisko TSUE w żaden sposób nie kwestionuje poprawności teorii dwóch kondykcji w zakresie sposobu konstruowania roszczeń przez kredytobiorcę, a jedynie wskazuje, że teorii tej nie można zastosować w sprawie z powództwa banku o zwrot kapitału. Stosowanie teorii dwóch kondykcji w sprawie z powództwa banku tak naprawdę oznaczałoby przyzwolenie na stosowanie pozwów typu SLAPP (Strategicznych Pozwów Przeciwko Partycypacji Publicznej z ang. Strategic Lawsuit Against Public Participation) i tylko tak rozumiane praktykowanie tej teorii przez banki (co ma miejsce nieprzerwanie od kilku lat) godzi w ochronę konsumenta wyrażoną w Dyrektywie 93/13.

Z drugiej strony, interpretacja art. 7 ust. 1 Dyrektywy 93/13 dokonana przez TSUE nie godzi w prawa przedsiębiorcy, albowiem banki mają skuteczne narzędzia pozwalające ochronić swoje roszczenie, jak np. zarzut potrącenia.

Pomimo tego że pojedyncze wyroki odwołujące się do teorii salda zapadły przed sądami I instancji, niewiele wskazuje jednak na to, aby stanowiska wyrażone w tych wyrokach dostały walor prawomocności. Niejako „uspokajająco” działają poglądy sformułowane w taki sposób, jaki wynika z ostatniego wyroku zapadłego przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie (sygn. akt V ACa 1466/23), w którym Sąd bardzo trafnie rozprawił się z wątpliwościami wynikającymi z teorii salda, do której rzekomo nakazuje powrócić wyrok TSUE C-396/24:

„Obowiązująca w ramach Unii Europejskiej zasada ochrony konsumenta wyrażona w Dyrektywie 93/13 modyfikuje tą teorię w sprawach z powództwa banku. W świetle Dyrektywy 93/13 bank nie ma więc prawa żądać od konsumenta zwrotu całej nominalnej kwoty udzielonego kredytu, w oderwaniu od kwoty spłat dokonanych przez konsumenta w wykonaniu tej umowy i niezależnie od pozostałej do spłaty kwoty. W sprawie z powództwa konsumenta nie ma żadnych szczególnych przepisów prawa krajowego ani unijnego, które wykluczałyby stosowanie teorii dwóch kondykcji. Bank może jednak doprowadzić w postępowaniu z powództwa konsumenta do pełnego i zupełnego rozliczenia stron, przez postawienie swojego roszczenia wobec konsumenta w stan wymagalności (wezwanie konsumenta do zapłaty), a następnie złożenie oświadczenia o potrąceniu. Wymaga to jednak aktywności ze strony pozwanego banku. Sąd nie może tej aktywności podjąć za pozwanego.”

Oczywiście niektóre aspekty wymagałyby szerszego omówienia, jak np. skuteczność wezwań do zapłaty wystosowywanych przez banki. Nie zmienia to jednak faktu, że banki mają w swoich rękach skutecznie narzędzia, a sposób, w jaki z nich korzystają, zależy tylko od ich woli. Pozostaje zatem wierzyć, iż tylko takie poglądy orzecznictwa będą przedostawać się do opinii publicznej i dzięki temu wszelkie wątpliwości zostaną rozwiane.

Kolejne dwa pytania prejudycjalne do TSUE

Celem (jak się wydaje) ostatecznego rozwiania wątpliwości, do TSUE zostały skierowane kolejne dwa pytania prejudycjalne, tym razem wskutek postanowienia SO w Warszawie z 28.07.2025 r. (III C 1454/24).

1. Czy art. 6 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one stosowaniu przy rozliczeniu stron nieważnej umowy kredytu rozwiązania, w którym roszczenie konsumenta o zwrot świadczeń spełnionych w wykonaniu takiej umowy jest z urzędu kompensowane przez sąd orzekający z roszczeniem banku o zwrot wypłaconego kapitału kredytu, co w rezultacie powoduje, że roszczenie konsumenta z powyższego tytułu powstaje dopiero w momencie gdy suma jego świadczeń przekracza kwotę wypłaconego mu kapitału kredytu?
2. Czy art. 6 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one ograniczaniu prawa konsumenta do odsetek za opóźnienie od wszystkich świadczeń spełnionych przez niego na rzecz banku w wykonaniu nieważnej umowy kredytu? Ponadto czy przepisy te stoją na przeszkodzie takiej wykładni prawa krajowego, według której konsumentowi nie przysługują odsetki za opóźnienie od wszystkich świadczeń na rzecz banku spełnionych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu?

Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą C-510/25, którą warto zapamiętać. Wiele wskazuje bowiem na to, iż TSUE po raz kolejny dostarczy nam orzeczenie przypominające, że ochrona praw konsumenta w stosunkach z przedsiębiorcą, wynikająca z dyrektywy 93/13, nie znajduje kompromisów. Tym bardziej, gdy większość sędziów pozostała niewzruszona i konsekwentnie stoi na straży ochrony tych praw.

Chcesz sprawdzić, ile możesz zyskać po unieważnieniu swojej umowy kredytowej? Spłaciłeś kredyt i nie wiesz czy możesz coś z niego odzyskać z banku? Skontaktuj się z nami: +48 58-351-48-44 lub biuro@gklaw.pl

***** 

Radcy prawni oraz doradcy podatkowi pracujący w ramach GALIŃSKI & KLEINA Kancelarii Radców Prawnych Sp. p. w Gdańsku posiadają ponad 15-letnie doświadczenie zdobyte w ramach doradztwa świadczonego na rzecz przedsiębiorców (MSP) oraz klientów indywidualnych. Zespół ds. sporów z bankami Kancelarii GALIŃSKI & KLEINA posiada wiedzę oraz kompetencje, aby pomóc Państwu w każdej skomplikowanej sprawie z zakresu kredytów waloryzowanych frankiem szwajcarskim lub inną walutą obcą, w tym także w uzyskaniu zabezpieczenia przed i w trakcie sprawy sądowej.

Jeżeli zainteresował Państwa ten temat i chcieliby Państwo skorzystać z usług doradztwa prawnego lub podatkowego oferowanych przez naszą Kancelarię, w tym powierzyć nam prowadzenie sprawy dotyczącej swojego kredytu frankowego, zapraszam do bezpośredniego kontaktu. Udzielamy porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie / zdalnie. Prowadzimy sprawy sądowe na terenie całej Polski.

 

Paweł Galiński

radca prawny, partner

 

Michał Dębski

adwokat

 

GALIŃSKI & KLEINA Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.

Ks. Jerzego Popiełuszki 24a/4, 80-864 Gdańsk

email: biuro@gklaw.pl

tel.: +48 58-351-48-44

tel.: +48 608-311-704

 

 

Tagi Dwie kondykcje Kredyt frankowy Sprawa frankowa sprawy frankowe Teoria salda TSUE Ugoda frankowa