Klauzule abuzywne w kredytach frankowych – które postanowienia umowy z bankiem są niedozwolone?

Umowy kredytów frankowych różnią się od siebie, jednak oparte zostały o podobne mechanizmy przeliczeniowe. Gdy kredytobiorca zaczyna interesować się swoją sprawą frankową, pierwszym krokiem zazwyczaj jest zlecenie analizy umowy frankowej prawnikom. Taka analiza ma na celu przede wszystkim ustalenie, czy umowa może być uznana za nieważną. O podstawach unieważnienia umowy decyduje to, czy w umowie zawarto zapisy, które sąd może uznać za nieuczciwe.

Jeśli chcesz ustalić, czy Twoja umowa zawiera klauzule abuzywne, zachęcamy do skorzystania z bezpłatnej analizy umowy:

Wyślij dokumenty do bezpłatnej analizy umowy

Czym są klauzule abuzywne w kredytach frankowych?

Klauzule abuzywne w kredytach frankowych to właśnie takie zapisy umowy, które można uznać za nieuczciwe względem kredytobiorcy. Aby o danym postanowieniu można było powiedzieć, że jest to klauzula abuzywna w kredycie frankowym, musi być spełnionych kilka warunków. Po pierwsze, postanowienia nie uzgodniono indywidualnie z konsumentem (kredytobiorcą). Po drugie, kształtuje ona jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami. Aby uznać postanowienie umowy za abuzywne, musi ono rażąco naruszać interesy konsumenta. Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jednak i takie klauzule mogą zostać uznane za abuzywne, o ile zostały sformułowane w sposób niejednoznaczny.

Przykłady klauzuli abuzywnych w umowach o kredyt frankowy

Klauzule abuzywne w kredytach frankowych stanowią przede wszystkim zapisy dotyczące przeliczania kwot stanowiących wysokość kredytu i wysokość raty kredytu. Zgodnie z takimi postanowieniami, bank stosował kursy walut (przeważnie: CHF), które wynikały z wewnętrznych regulacji banku. Takie postanowienia dawały bankowi możliwość ingerowania w kursy walut, tak aby czerpać zyski również z ustalenia kursu. Co więcej, umowy przewidywały przeliczanie wysokości kwoty kredytu (wypłacanej przez bank) i rat kapitałowo-odsetkowych (spłacanych przez kredytobiorcę) odpowiednio po dwóch różnych kursach – kupna i sprzedaży.

Klauzule abuzywne w kredycie frankowym – przykłady:

„Raty kapitałowo-odsetkowe oraz raty odsetkowe spłacane są w złotych po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej (…) Banku S.A. obowiązującego na dzień spłaty z godziny 14:50”.

„Kredyt jest indeksowany do CHF/USD/EUR, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF/USD/EUR według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku (…) w dniu uruchomienia kredytu lub transzy”.

Powyższe klauzule to przykłady najpopularniejszych klauzul abuzywnych w kredytach frankowych. To jednak nie jedyne, ponieważ niedozwolone postanowienia mogą stanowić również poniższe zapisy:

„W przypadku kredytu denominowanego w walucie obcej, kwota kredytu w złotych zostanie określona poprzez przeliczenie kwoty wyrażonej w walucie, w której kredyt jest denominowany na złote, według kursu kupna tej waluty, zgodnie z Tabelą kursów z dnia uruchomienia środków.”

Mogą to być także dużo bardziej rozbudowane postanowienia:

„W przypadku Kredytu udzielonego w CHF/EUR/USD kapitał, odsetki oraz inne zobowiązania z tytułu Kredytu, poza wymienionymi w § 3 ust. 1 Umowy wyrażone w walucie obcej spłacane będą w złotych jako równowartość kwoty podanej (w walucie) przeliczonej:

1. a) wg kursu sprzedaży waluty zgodnie z obowiązującą w Banku w dniu spłaty zobowiązania określonym w harmonogramie, o którym mowa w ust. 1 powyżej, Tabelą kursów walut dla produktów hipotecznych (…) Bank (…) S.A. w przypadku wpłat dokonanych przez tym terminem lub w tym terminie,
2. b) wg kursu sprzedaży waluty zgodnie z obowiązującą w Banku w dniu wpływu środków na rachunek wskazany w § 2 ust. 17 Umowy Tabelą kursów walut dla produktów hipotecznych w (…) Bank (…) S.A. w przypadku wpłat dokonanych po dniu, określonym w harmonogramie, o którym mowa w ust. 1 powyżej.”

„Kwota Kredytu będzie wypłacona Kredytobiorcy jednorazowo lub w transzach zgodnie z zapisami pkt 2 Tabeli, po spełnieniu warunków do wypłaty Kredytu/transz Kredytu, na podstawie dyspozycji Kredytobiorcy wypłaty Kredytu/transz Kredytu złożonej najpóźniej na dwa dni robocze przed planowaną wypłatą. Wypłata następuje zgodnie z harmonogramem wypłat stanowiącym Załącznik nr 1 do Umowy. Zmiana harmonogramu wypłat w okresie określonym w pkt 2 Tabeli w zakresie terminu wypłaty Kredytu/transz Kredytu oraz ich wysokości następuje za zgoda Banku na podstawie jednostronnej dyspozycji Kredytobiorcy i nie wymaga zawarcia aneksu do Umowy. Jeżeli Kredytobiorca nie dotrzyma warunków udzielenia kredytu lub utraci zdolność kredytową wówczas Bank może wypowiedzieć Umowę lub obniżyć kwotę przyznanego kredytu, jeżeli nie został on wypłacony w całości. W przypadku wypłaty w złotych lub innej walucie niż określona w pkt 2 Tabeli Bank zastosuje kurs kupna CHF opublikowany w „Tabeli kursów dla kredytów mieszkaniowych i konsolidacyjnych w walutach obcych (…) Bank (…) SA obowiązujący w Banku w dniu wypłaty kwoty Kredytu lub jego transzy.”

Skutki powołania się na klauzulę abuzywną w kredycie frankowym

Jeśli umowa o kredyt frankowy zawiera takie postanowienia, konsument może przed sądem powołać się na ich abuzywność. Takie postanowienie umowne nie wiąże konsumenta. Przy kredycie frankowym sądy – jeśli takie jest żądanie kredytobiorcy – uznają, że umowa nie może być wykonana bez tych zapisów i stanowi to podstawę jej unieważnienia.

Unieważnienie umowy frankowej, a właściwie stwierdzenie nieważności umowy kredytu waloryzowanego do franka szwajcarskiego, polega na tym, że po wyroku sądu ma miejsce taka sytuacja, jakby umowa kredytu nigdy nie istniała. Nie ma to oczywiście wpływu na własność mieszkania, na które został spożytkowany kredyt.

Pisaliśmy już też wcześniej o unieważnieniu umowy kredytu frankowego.

Co zrobić, jeśli umowa kredytowa zawiera klauzule abuzywne?

W pierwszej kolejności należy potwierdzić swoje ustalenia z prawnikiem zajmującym się takimi sprawami. Aby skutecznie prowadzić sprawę frankową, należy określić również stan spłaty kredytu, a następnie skierować do banku reklamację lub wezwanie. Jeśli bank nie uzna nieważności umowy, można już na tym etapie kierować pozew do sądu, zawierający żądanie zwrotu wszystkich zapłaconych kwot i stwierdzenia nieważności umowy kredytu.

*****

Radcy prawni oraz doradcy podatkowi pracujący w ramach GALIŃSKI & KLEINA Kancelarii Radców Prawnych Sp. p. w Gdańsku posiadają ponad 15-letnie doświadczenie zdobyte w ramach doradztwa świadczonego na rzecz przedsiębiorców (MSP) oraz klientów indywidualnych. Zespół ds. sporów z bankami Kancelarii GALIŃSKI & KLEINA posiada wiedzę oraz kompetencje, aby pomóc Państwu w każdej skomplikowanej sprawie z zakresu kredytów waloryzowanych frankiem szwajcarskim lub inną walutą obcą, w tym także w uzyskaniu zabezpieczenia przed i w trakcie sprawy sądowej.

Jeżeli zainteresował Państwa ten temat i chcieliby Państwo skorzystać z usług doradztwa prawnego lub podatkowego oferowanych przez naszą Kancelarię, w tym powierzyć nam prowadzenie sprawy dotyczącej swojego kredytu frankowego, zapraszam do bezpośredniego kontaktu. Udzielamy porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie / zdalnie. Prowadzimy sprawy sądowe na terenie całej Polski.

 

Paweł Galiński

Partner, radca prawny, Szef Zespołu ds. sporów z bankami

 

Marcin Rodziewicz

Radca prawny, Członek Zespołu ds. sporów z bankami

 

GALIŃSKI & KLEINA Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.

ul. Ks. Jerzego Popiełuszki 24a/4, 80-864 Gdańsk

email: biuro@gklaw.pl

tel.: +48 58-351-48-44

tel.: +48 608-311-704