Państwowa Inspekcja Pracy z nowymi uprawnieniami od 1 stycznia 2026 r.

Kluczowa zmiana przewidziana w nowym projekcie ustawy

Państwowa Inspekcja Pracy z nowymi uprawnieniami od 1 stycznia 2026 r. – takie są plany rządu.

Inspektorzy pracy otrzymają prawo do wydawania decyzji administracyjnych, które automatycznie przekształcą źle zawarte umowy cywilnoprawne w umowy o pracę. Co istotne, Państwowa Inspekcja Pracy będzie mogła kontrolować już nie tylko klasycznych pracodawców, ale również tych, którzy zatrudniają wyłącznie na umowach cywilnoprawnych – a do tej pory byli poza jej kontrolą.

Nie masz pewności, czy Twoja firma jest gotowa na zmiany w Prawie pracy? Masz kontrolę z PIP? Zajmujemy się doradztwem w obszarze Prawa pracy dla pracodawców. Prowadzimy audyty i wdrażamy procedury HR. Zadzwoń: +48 58-351-48-44 lub napisz: biuro@gklaw.pl

Rozszerzone kompetencje PIP oraz zwiększenie współpracy między organami

Nowelizacja da PIP zupełnie nowe możliwości zapewniające szersze i szybsze kontrole przeprowadzane przez inspektorów, np.:

• sprawdzanie wszystkich składek przekazywanych do ZUS, nie tylko z etatów,
• prowadzenie kontroli zdalnych – np. poprzez przesyłanie dokumentów czy przesłuchania online,
• przeprowadzanie oględzin na odległość, przy użyciu transmisji na żywo.

Nowe przepisy przewidują ściślejszą współpracę Państwowej Inspekcji Pracy z kluczowymi instytucjami, takimi jak ZUS i Krajowa Administracja Skarbowa. W tym celu ma zostać powołany specjalny zespół, którego zadaniem będzie wspólna analiza ryzyka i lepsze planowanie kontroli.

Dzięki reformie, PIP otrzyma też szerszy dostęp do danych gromadzonych przez ZUS. Umożliwi to szybkie wychwytywanie firm stosujących wątpliwe praktyki, tworzenie narzędzi analitycznych przewidujących nadużycia oraz wczesne wskazywanie obszarów szczególnie narażonych na nieprawidłowości. Rozszerzanie tego dostępu będzie wprowadzane stopniowo – dopiero po przeprowadzeniu audytów bezpieczeństwa i zapewnieniu, że sama PIP dysponuje odpowiednimi kompetencjami.

Skutki dla przedsiębiorców

Projekt nowelizacji zakłada przede wszystkim zwiększenie kar finansowanych za wykryte naruszenia podczas kontroli przeprowadzonej przez PIP. Dziś za zawarcie umowy cywilnoprawnej tam, gdzie powinna obowiązywać umowa o pracę, grozi kara od 1 000 do 30 000 zł. Po zmianach te widełki zostaną znacząco podniesione – projekt ustawy zakłada co najmniej dwukrotne podwyższenie widełek i mają one wynosić od 2 000 do nawet 60 000 zł. Niektóre kary zostały podwyższone w górnej granicy nawet do 90 000 zł. Kontrola – w przypadku wykrycia nieprawidłowości – ma być zatem (co do zasady) bardziej dotkliwa niż dotychczas.

Warto podkreślić, iż inspektorzy pracy mają już teraz możliwość wnioskowania o ustalenie istnienia stosunku pracy – poprzez skierowanie powództwa do sądu pracy. Jak wynika ze statystyk z poprzednich lat – w 2022 r. inspektorzy wytoczyli 18 takich powództw o ustalenie istnienia stosunku pracy na rzecz 20 osób, w 2023 r. – 52 powództwa. Uprawnienie to nie jest zatem tym, z którego inspektorzy pracy korzystają stosunkowo często.

Główny Inspektorat Pracy podkreśla jednak, że nowe przepisy nie oznaczają fali masowych kontroli. Powstaje jednak oczywiste ryzyko znacznego zwiększenia tego trendu – przede wszystkim z uwagi na to, że wydanie wewnętrznej decyzji administracyjnej przez PIP jest znacznym uproszczeniem w ustaleniu istnienia stosunku pracy, aniżeli przeprowadzenie całego postępowania sądowego.

Jakie kroki powinni podjąć przedsiębiorcy?

Przedsiębiorcy powinni dokonać zatem przeglądu dotychczas stosowanych praktyk w zawieranych umowach cywilnoprawnych i skorygować błędne praktyki, np. w ramach dotychczasowej współpracy na zasadzie B2B.

Dla przykładu – głównym kryterium oceny, czy mamy do czynienia ze stosunkiem pracy, czy ze współpracą na zasadzie B2B – jest przede wszystkim ustalenie faktu podporządkowania i podlegania obowiązkom służbowym. Jest to zatem kryterium ciężkie do rozróżnienia w praktyce.

We współpracy określanej jako B2B, zleceniodawca również chce mieć bowiem należyty nadzór nad wykonaniem określonych projektów przez zleceniobiorcę, co może mieć swój wyraz np. w obowiązku odbierania cyklicznych raportów. W umowach więc ważne jest, żeby podkreślić, iż zleceniobiorca działa pod własnym kierownictwem i na własny rachunek, co jednak nie oznacza, iż zleceniodawca będzie pozbawiony efektywnej kontroli nad wykonywanymi zadaniami. Należy zatem zadbać o dobrze opisane mechanizmy raportowania z przebiegu powierzonych zadań i jednocześnie powstrzymywać się od zawierania w umowie postanowień wskazujących na istnienie podległości służbowej.

Potrzebujesz wsparcia w sprawach związanych z Prawem pracy lub procedurami HR? Skontaktuj się z nami: +48 58-351-48-44 lub biuro@gklaw.pl

*****

Radcy prawni oraz doradcy podatkowi pracujący w ramach GALIŃSKI & KLEINA Kancelarii Radców Prawnych Sp. p. w Gdańsku posiadają ponad 15-letnie doświadczenie zdobyte w ramach doradztwa świadczonego na rzecz przedsiębiorców (MSP) oraz klientów indywidualnych z sektora HNWI (High-Net-Worth Individual). Zespół Kancelarii Galiński & Kleina posiada wiedzę oraz kompetencje, aby pomóc Państwu w każdej skomplikowanej sprawie cywilnej, gospodarczej, podatkowej lub z obszaru prawa pracy (HR).

Jeżeli zainteresował Państwa ten temat i chcieliby Państwo skorzystać z usług doradztwa prawnego lub podatkowego oferowanych przez naszą Kancelarię, zapraszam do bezpośredniego kontaktu. Udzielamy porad podczas spotkań w Kancelarii, jak również drogą mailową lub telefonicznie/zdalnie.

 

Paweł Galiński 

radca prawny, partner

 

Marcin Rodziewicz

radca prawny

 

GALIŃSKI & KLEINA Kancelaria Radców Prawnych Sp. p.

Ks. Jerzego Popiełuszki 24a/4, 80-864 Gdańsk

email: biuro@gklaw.pl

tel.: +48 58-351-48-44

tel.: +48 608-311-704

 

 

 

 

 

Tagi Państwowa Inspekcja Pracy PIP Prawo pracy PrawoHR Umowy B2B